Kiedy wypada ( – ła ) Noc Świętojańska w 2024 roku? Geneza Nocy Świętojańskiej.

Czym jest Noc Świętojańska? Czym się wyróżnia, że pośród kilku ważnych nocy w roku kalendarzowym zajmuje poważne  i wysokie miejsce. Dla uporządkowania tematu od razu podkreślamy, że Noc Świętojańska jest tylko jedna i przypada w ściśle określonym dniu ( nocy ). Fakt ten podkreślamy, gdyż w okresie przesilenia wiosenno-letniego praktykowane jest obchodzenie nocy w różnych dniach. Jest tak zwłaszcza wtedy kiedy Noc Święto-jańska przypada w środku tygodnia (w roboczej jego części ). Uporządkujmy więc naszą wiedzę w tym zakresie.

*** Wigilia św. Jana to święto obchodzone w nocy z 21 na 22 czerwca w wigilię Świętego Jana Chrzciciela. Data obchodów wyznaczona przez Kościół nieprzypadkowo zbiega się z datą słowiańskich obchodów sobótki (nocy Kupały, kupalnocki) związanych z letnim przesileniem Słońca. Najkrótsza noc przypada zazwyczaj z 21 na 22 czerwca i właśnie w czasie wtedy odbywały się główne obrzędy związane z obchodami tego święta.

Noc Kupały (inaczej Sobótka) to słowiańskie święto na część najdłuższego dnia w roku. W 2024 Noc Kupały wypada 20 czerwca, o dzień wcześniej niż w ubiegłym roku. Ma średnio trwać 16 godzin i 46 minut, czyli aż o 9 godzin i 7 minut dłużej od najkrótszego dnia w 2024 roku. Długość ta jednak jest nieco inna w różnych zakątkach Polski – na północy kraju wyniesie 17, a na południu 16 godzin.

A więc – w roku 2024 Noc Świętojańska przypadała na noc 20 czerwca (Czwartek).

*** Obrzędy sobótek w tradycji słowiańskiej

W tradycji słowiańskiej było to święto wody i ognia, ale również święto miłości, płodności, Słońca i Księżyca. Zwyczaje i obrzędy kultywowane w Noc Kupalną miały na celu zapewnienie zdrowia i urodzaju. W trakcie tej najkrótszej nocy w roku palono ogniska wokół których tańczono przy wtórze muzyki. Stare gospodynie rzucały do ognia zioła (bylicę, szałwię i inne), by zapewnić płodność oraz urodzaj. Skakanie przez ogniska i tańce wokół nich miały oczyszczać, chronić przed złymi urokami i chorobami.

*** Wianki

Noc Świętojańska (Noc Kupały) odgrywała również rolę podobną do współczesnych Walentynek (14 lutego). W noc świętojańską młode dziewczęta (panny) plotły wianki z kwiatów i ziół, a następnie rzucały je do wody (rzeki, jeziora). Chłopcy usiłowali je wyłowić. Dziewczęta wróżyły o zamążpójściu na podstawie tego, czyj wianek kto złowił, czyj utonął, czyj najdalej popłynął. Pozwalano również młodym parom na samotne spacery po lesie w poszukiwaniu kwiatu paproci, którego odnalezienie wróżyło szczęście.

Redakcja