,,Ciężar smut­ku i cier­pienia pot­ra­fi być wiel­ki”. Nasze Wielkanocne Świętowanie.

Rezurekcja ponad wszystko

Wielu katolików świętowanie Wielkanocy ogranicza do uczestnictwa w niedzielnej Mszy rezurekcyjnej. Ta poranna Msza św. z uroczystą procesją, obok Bożonarodzeniowej Pasterki, stała się elementem folkloru chrześcijańskiego. Na Rezurekcję przychodzą nawet ci, którzy zwykle zaniedbują obowiązek uczestnictwa w niedzielnej Eucharystii. Jednak czy świętowanie tego najważniejszego chrześcijańskiego święta można sprowadzić tylko do uczestnictwa w Rezurekcji?

Triduum Paschalne

Kulminacyjnym momentem świętowania roku liturgicznego jest Triduum Paschalne, które rozpoczyna się od Mszy Wieczerzy Pańskiej celebrowanej w Wielki Czwartek wieczorem i trwa do II Nieszporów Niedzieli Zmartwychwstania. W tych dniach celebracje liturgiczne wspominają najważniejsze wydarzenia zbawcze, które dokonały się w historii zbawienia: ustanowienie sakramentów Eucharystii i kapłaństwa (Msza Wieczerzy Pańskiej w Wielki Czwartek wieczorem), mękę i śmierć (Liturgia Wielkiego Piątku) oraz zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa (Wigilia Paschalna). Poprzez te wydarzenia dokonała się Pascha Chrystusa, czyli Jego przejście ze śmierci do życia. Liturgia nieustannie przypomina i analizuje Paschę Jezusa po to, aby ludzie wszystkich czasów mogli doświadczyć rzeczywistości zbawienia.

Chrześcijańskie świętowanie Paschy powinno obejmować uczestnictwo we wszystkich celebracjach liturgicznych odbywających się w tym czasie w naszych kościołach. Jednak oprócz oficjalnych celebracji, które przewiduje w czasie Triduum liturgia Kościoła, tradycja chrześcijańska stworzyła jeszcze inne formy świętowania, które mogą być realizowane także w rodzinach i indywidualnie. Ich celem jest głębsze i pełniejsze przeżycie Świąt Wielkanocnych.

Wielki Czwartek

W Mszy Wieczerzy Pańskiej szczególnego znaczenia nabiera obrzęd umywania nóg, nawiązujący do czynności Chrystusa uczynionej Apostołom podczas Ostatniej Wieczerzy. Warto w tym miejscu przypomnieć, że w dawniejszych wiekach ten symboliczny gest wykonywali także świeccy, a zwłaszcza panujący. Szkoda, że ten wymowny obrzęd nie jest dziś praktykowany i niestety, często zanika także w liturgii.

Kontynuacją liturgii Wielkiego Czwartku może być tak zwana Agapa Wielkoczwartkowa, czyli wieczerza spożywana w gronie rodzinnym, w domu, który staje się swego rodzaju Wieczernikiem. Podczas wieczerzy ojciec rodziny powinien usługiwać i dbać o radosny nastrój. Posiłkowi towarzyszy czytanie Pisma Świętego, śpiew pieśni oraz modlitwy. Po wspólnie zjedzonej kolacji może odbyć się kwesta wielkoczwartkowa, czyli zbiórka pieniędzy pochodzących, na przykład z wielkopostnych wyrzeczeń. Pieniądze przeznacza się na drobne upominki dla osób chorych lub samotnych. Dopełnieniem przeżywania wieczoru Wielkiego Czwartku może być adoracja Najświętszego Sakramentu, wystawionego w kościele w kaplicy adoracji (kiedyś używano nazwy ciemnica).

Wielki Piątek

W centrum przeżywania Wielkiego Piątku jest adoracja krzyża. Tajemnica krzyża rozważana jest podczas nabożeństwa drogi krzyżowej oraz w popołudniowej liturgii Męki Pańskiej. Również w liturgii domowej można w tym dniu urządzić rodzinną adorację krzyża. Cała rodzina może zgromadzić się wokół krzyża, przy którym ustawione są zapalone świece. Krzyż umieszcza się w centralnej części mieszkania, w odpowiednio przygotowanym miejscu. W czasie adoracji śpiewa się pasyjne pieśni oraz czyta fragmenty biblijne mówiące o męce Pańskiej. Wzbogaceniem i pogłębieniem uczestnictwa w liturgii wielkopiątkowej jest z pewnością adoracja Najświętszego Sakramentu wystawionego w tzw. Grobie Pańskim.

Wielka Sobota

W Wielką Sobotę Kościół trwa w modlitewnej adoracji przy Grobie Pańskim. W tym dniu odbywa się także nawiedzanie tychże grobów w różnych kościołach. Oprócz tego przynosi się do kościoła pokarmy do poświęcenia. W koszyczku nie może zabraknąć kolorowych pisanek i baranka wielkanocnego. Przygotowanie koszyczka ze święconką daje okazje wyjaśnienia dzieciom symbolicznego znaczenia poszczególnych pokarmów i znaków. Również nawiedzaniu Grobów Pańskich powinna towarzyszyć modlitwa i refleksja.

Najważniejszą celebracją liturgiczną w ciągu całego roku jest Wigilia Paschalna, która powinna być sprawowana w nocy z soboty na niedzielę. W tej celebracji, w miarę możliwości, powinna uczestniczyć cała rodzina. Po zakończeniu Wigilii Paschalnej warto zachować zwyczaj przyniesienia do domu zapalonej od paschału świecy. W niektórych regionach Polski ogniem tej świecy rozpalano ogień, który wcześniej całkowicie wygaszano w piecu domowym. Od pobłogosławionej świecy zapala się także jedną świecę w domu (może to być rodzinny paschał, albo gromnica, która towarzyszy rodzinie w różnych okolicznościach życia). Przy zapalaniu świecy wypowiada się słowa: ,,Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus” i odpowiada: ,,Na wieki wieków. Amen”.

Niedziela Zmartwychwstania

Radość ze zmartwychwstania Chrystusa przedłuża się na świętowanie całej Niedzieli Zmartwychwstania. W tym dniu dom jest szczególnie ozdobiony zielonymi gałązkami, do których przyczepia się różne ozdoby wielkanocne. Na stole, przy którym spożywa się uroczyste śniadanie wielkanocne powinno zapalić się świecę, symbolizującą obecność zmartwychwstałego Chrystusa. Spożywaniu śniadania powinna towarzyszyć modlitwa, zaśpiewanie pieśni wielkanocnej oraz składanie życzeń. Przed śniadaniem ojciec rodziny może wszystkich obecnych, cały dom, podwórko i budynki gospodarcze pokropić święconą wodą. Śniadanie rozpoczyna się od podzielenia się jajkiem wielkanocnym, które jest symbolem nowego życia. Po zjedzonym śniadaniu wyrazem wielkanocnej radości całej rodziny może być zabawa szukania zajączka, czyli drobnych upominków przygotowanych sobie nawzajem. Pięknym zwyczajem jest także witanie się w tym dniu słowami – ,,Chrystus zmartwychwstał”, na które odpowiada się – “Prawdziwie zmartwychwstał”. Dopełnieniem świętowania Paschy są uroczyste nieszpory, które można odmówić w kościele lub w domu razem z całą rodziną.

Poniedziałek Wielkanocny

Bezwzględnie wydłuża wielkanocne świętowanie. Dzień ten zarezerwowany jest do rodzinnych odwiedzin i spotkań, a nade wszystko stanowi Lany Poniedziałek ( Śmigus Dyngus ), czyli oblewaniem niewiast wodą. Niestety w dzisiejszych czasach zwyczaj ten nabiera już innego wymiaru niż dawniej. Coraz mniej jest w naszym życiu ,,symbolicznego” lania wodą z sikawki lub perfumem, na ,,korzyść” zorganizowanych akcji grup chuliganów biegających z wiadrami wody.

Niestety, wiele z opisanych tutaj zwyczajów wyrażających sposób świętowania Wielkanocy coraz bardziej zanika. Trzeba jedna zapytać: czy jest to dobry znak i czy dobrze to świadczy o naszej wierze. Może warto w tym roku głębiej przeżyć tajemnice paschalne Chrystusa, które są wspominane podczas całego Triduum Paschalnego. Pamiętajmy, że prawdziwy chrześcijanin nie ogranicza świętowania Wielkanocy do uczestnictwa w Rezurekcji i siedzenia przy suto zastawionym stole.

A.D.